Jak napisać sprawozdanie
Zdarza się, że w szkole na zajęciach czy na jakimś kółku zainteresowań przeprowadzamy jakiś eksperyment. Warto przy tej okazji poznać tajniki pisania sprawozdania z takiego badania, umiejętność uniwersalną dla dowolnego pomiaru, w którym można coś zmierzyć, zważyć czy odmierzyć.
Sprawozdanie z badania naukowego składa się z kilku nieśmiertelnych części, działów, które mają swoje niezbywalne znaczenie miejsce i funkcję. Są trochę jak rozdziały w książce czy są jak obowiązkowe części opowiadania: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Bo sprawozdanie jest właśnie takim opowiadaniem o naszym eksperymencie. We wstępie określamy, jaki jest temat, cel naszego eksperymentu oraz co już wiadomo na temat dziedziny, jaką badamy. W rozwinięciu piszemy, jak zamierzamy prowadzić badania i jakich narzędzi zamierzamy użyć oraz jakie były nasze wyniki. W zakończeniu analizujemy zdobyte wyniki i zastanawiamy się nad naszym badaniem. Co z niego wynika, jakie są wnioski, które czynności były odpowiednio dobrane do eksperymentu, które nie a które i jak należałoby poprawić.
Sprawozdanie z badania naukowego składa się z kilku nieśmiertelnych części, działów, które mają swoje niezbywalne znaczenie miejsce i funkcję. Są trochę jak rozdziały w książce czy są jak obowiązkowe części opowiadania: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Bo sprawozdanie jest właśnie takim opowiadaniem o naszym eksperymencie. We wstępie określamy, jaki jest temat, cel naszego eksperymentu oraz co już wiadomo na temat dziedziny, jaką badamy. W rozwinięciu piszemy, jak zamierzamy prowadzić badania i jakich narzędzi zamierzamy użyć oraz jakie były nasze wyniki. W zakończeniu analizujemy zdobyte wyniki i zastanawiamy się nad naszym badaniem. Co z niego wynika, jakie są wnioski, które czynności były odpowiednio dobrane do eksperymentu, które nie a które i jak należałoby poprawić.
0. Formalności
0.1 Szkielet
Umieszczanie nazw działów bezpośrednio w sprawozdaniu ułatwia nam pracę i osobie sprawdzającej. O ile nie jest w opisie zaznaczone inaczej, należy nazwę umieścić w oddzielnym akapicie i jakoś ją wyróżnić np. pogrubić, podkreślić, tak żeby można ją łatwo odnaleźć na tle normalnego tekstu. Można też prowadzić numerację działów, co ułatwia organizację dokumentu i naszą orientację w nim.
Jeżeli wiemy, że w ciągu roku będziemy pisać dużo sprawozdań, możemy stworzyć sobie dokument- szablon, który zdecydowanie ułatwi i przyśpieszy nam pracę. W szablonie powinny pojawić się nasze dane i nazwy działów. Pamiętajmy oczywiście o zmianie dat a przede wszystkim o nienadpisywanie danych bezpośrednio na szablon, bo go stracimy bezpowrotnie. W ten sposób oszczędzimy przede wszystkim czas na formatowanie i nie zgubimy żadnej składowej.
Jeżeli wiemy, że w ciągu roku będziemy pisać dużo sprawozdań, możemy stworzyć sobie dokument- szablon, który zdecydowanie ułatwi i przyśpieszy nam pracę. W szablonie powinny pojawić się nasze dane i nazwy działów. Pamiętajmy oczywiście o zmianie dat a przede wszystkim o nienadpisywanie danych bezpośrednio na szablon, bo go stracimy bezpowrotnie. W ten sposób oszczędzimy przede wszystkim czas na formatowanie i nie zgubimy żadnej składowej.
0.2 Język
Może sprawozdanie nie jest jakimś wybitną epopeją i na pierwszy rzut oka przypomina zeznanie podatkowe, ale nie zapominajmy w trakcie jego tworzenia o zasadach ortografii, gramatyki i o stylu, który jednak powinien być formalny.
Język sprawozdania powinien być krótki i zwięzły, żeby było wiadomo, co poeta miał na myśli. Zdania krótkie, z przecinakami we właściwych miejscach i jednoznaczne. Osoba sprawdzająca jest związana z przedmiotem ścisłym, nie będzie analizować waszego sprawozdania jak literatury.
Język sprawozdania powinien być krótki i zwięzły, żeby było wiadomo, co poeta miał na myśli. Zdania krótkie, z przecinakami we właściwych miejscach i jednoznaczne. Osoba sprawdzająca jest związana z przedmiotem ścisłym, nie będzie analizować waszego sprawozdania jak literatury.
Narracja może być prowadzona w 3 osobach:
- bezosobowo: wykonano, zmierzono, dolano, wymieszano itp.
- w pierwszej osobie liczby pojedynczej: wykonałam, zmierzyłam, dolałam, wymieszałam itp. (lub w wersji męskiej: wykonałem, zmierzyłem, dolałem, wymieszałem itp.)
- w pierwszej osobie liczby mnogiej (przy pracy zbiorowej): wykonaliśmy, zmierzyliśmy, dolaliśmy, wymieszaliśmy itp. Osobiście tej formy nie polecam, nie jest ona zbytnio popularna i łatwa w obsłudze.
Ważne jedynie by używać tylko jednej formy w konkretnym sprawozdaniu.
Podobna zasada dotyczy się czasu, w jakim piszemy. Ponieważ sprawozdanie jest z samej swojej natury opisem rzeczy, które już się wydarzyły, należy używać czasu przeszłego. Natomiast są sytuacje, w których niestety nie można utrzymać jedności czasu i nie należy się trzymać tej zasady jak pijany płotu. Są to w zasadzie trzy fragmenty: wstęp teoretyczny, analiza wyników i podsumowanie. Bez wdawania się w szczegóły nie można popełniać takich błędów jak "Była to popularna wyliczanka" zamiast "Jest to popularna wyliczanka", "ślimaki występowały na całym terenie"(bo przecież nadal występują) czy też już całkowicie absurdalne przy porównaniu wielkości "trzy było większe od dwóch", bo zawsze takie będzie. Oczywiście w przypadku analizy wyników można tak ułożyć zdanie, żeby użyć danej formy czasowej, ale nie trzeba. W podsumowaniu w nawiązywaniu do przyszłych poprawek również nie należy stosować na siłę czasu przeszłego w miejscu przyszłego. Bo jak to brzmi, "w następnym badaniu należy użyto linijki, z podziałką milimetrową?". W przypadku czasu niestety trzeba myśleć. (Myśleć, oczywiście, trzeba zawsze).
Podobna zasada dotyczy się czasu, w jakim piszemy. Ponieważ sprawozdanie jest z samej swojej natury opisem rzeczy, które już się wydarzyły, należy używać czasu przeszłego. Natomiast są sytuacje, w których niestety nie można utrzymać jedności czasu i nie należy się trzymać tej zasady jak pijany płotu. Są to w zasadzie trzy fragmenty: wstęp teoretyczny, analiza wyników i podsumowanie. Bez wdawania się w szczegóły nie można popełniać takich błędów jak "Była to popularna wyliczanka" zamiast "Jest to popularna wyliczanka", "ślimaki występowały na całym terenie"(bo przecież nadal występują) czy też już całkowicie absurdalne przy porównaniu wielkości "trzy było większe od dwóch", bo zawsze takie będzie. Oczywiście w przypadku analizy wyników można tak ułożyć zdanie, żeby użyć danej formy czasowej, ale nie trzeba. W podsumowaniu w nawiązywaniu do przyszłych poprawek również nie należy stosować na siłę czasu przeszłego w miejscu przyszłego. Bo jak to brzmi, "w następnym badaniu należy użyto linijki, z podziałką milimetrową?". W przypadku czasu niestety trzeba myśleć. (Myśleć, oczywiście, trzeba zawsze).
0.3 Opis formalny
Nie jest to jeszcze tak naprawdę część sprawozdania. Są to informacje, które są niezbędne do identyfikacji autora/ autorów sprawozdania, kiedy przeprowadzony został eksperyment itp. Tej części nie podpisujemy "Opis formalny" tylko pilnujemy, żeby nic z nie zginęło. Wszystkie dane wpisujemy w górnym prawym rogu pierwszej strony. Można je też umieścić w nagłówku dokumentu, dzięki temu umieszczone tam dane pojawią się automatycznie na każdej stronie.
Po pierwsze. Coś może bardzo banalnego, ale jednak dość częsty błąd. Sprawozdanie przede wszystkim należy podpisać!
Szczególnie jeżeli prowadzicie eksperymenty na zajęciach i oddajecie sprawozdanie nauczycielowi. Nie zgadnie on, czyja jest praca, co więcej, jeżeli w grupie pracowało więcej niż jedna osoba, jest to szczególnie ważne, bo tylko osoby podpisane na pracy mogą się teoretycznie ubiegać o ocenę z niej. Dla przejrzystości lepiej wpisywać każde nazwisko od nowego akapitu.
Sprawozdanie należy podpisać tak samo, jak sprawdzian, zeszyt czy gazetkę. Jeżeli grupa jest bardzo liczna można ewentualnie jej pełen skład umieścić pod tematem. A jeżeli nie chcemy zapychać nagłówka umieścić tam jedynie nazwiska zainteresowanych w jednej linijce oraz pełne dane na samym początku pracy.
Obok imienia i nazwiska może znaleźć się również klasa/ grupa zajęciowa, w ramach której prowadziliście badania.
Obowiązkowo, poniżej podpisu powinna znaleźć się data przeprowadzenia eksperymentu.
Dodatkowo można wpisać na jakich zajęciach, jakiego dnia tygodnia i o jakiej godzinie miało miejsce badanie. Ale taką informację dodajemy w zasadzie, jeżeli sprawozdania oddaje np. cały rocznik. Służy ona szybkiej identyfikacji osób spośród np. 100- 150 innych. I podobnej liczbie prac przez te osoby napisanych.
Dobrą praktyką jest umieszczanie numeru strony na jej dole. Pracując na komputerze nie trzeba robić tego ręcznie. Najnowsze programy automatycznie umieszczają ją w stopce. W starszych należy wejść w ustawienia stopki i gotowe. Nie ważne jest, w jakim formacie czy stylu prowadzona jest numeracja, ważne jest by była spójna, czyli taka sama w całej pracy. Numeracja jest szczególnie ważna, jeżeli oddajemy pracę niespiętą zszywką. Nawet jeżeli oddamy pracę w koszulce czy spiętą spinaczem to nie ma gwarancji, że strony się nie pomieszają lub pogubią w trakcie czytania. I dobrze jest, kiedy są dwie, maksymalnie trzy. A co jeżeli stron jest osiem, dziesięć lub więcej? Armagedon. Szczególnie jeżeli dostaniemy takie pomieszane sprawozdanie do poprawy, wtedy już nie tylko sprawdzający ma problem, co jest czym i który koniec to głowa. I oczywiście praca jest pomieszana jak groch z kapustą, może być słabiej lub w ogóle, nie zostać oceniona.
Po pierwsze. Coś może bardzo banalnego, ale jednak dość częsty błąd. Sprawozdanie przede wszystkim należy podpisać!
Szczególnie jeżeli prowadzicie eksperymenty na zajęciach i oddajecie sprawozdanie nauczycielowi. Nie zgadnie on, czyja jest praca, co więcej, jeżeli w grupie pracowało więcej niż jedna osoba, jest to szczególnie ważne, bo tylko osoby podpisane na pracy mogą się teoretycznie ubiegać o ocenę z niej. Dla przejrzystości lepiej wpisywać każde nazwisko od nowego akapitu.
Sprawozdanie należy podpisać tak samo, jak sprawdzian, zeszyt czy gazetkę. Jeżeli grupa jest bardzo liczna można ewentualnie jej pełen skład umieścić pod tematem. A jeżeli nie chcemy zapychać nagłówka umieścić tam jedynie nazwiska zainteresowanych w jednej linijce oraz pełne dane na samym początku pracy.
Obok imienia i nazwiska może znaleźć się również klasa/ grupa zajęciowa, w ramach której prowadziliście badania.
Obowiązkowo, poniżej podpisu powinna znaleźć się data przeprowadzenia eksperymentu.
Dodatkowo można wpisać na jakich zajęciach, jakiego dnia tygodnia i o jakiej godzinie miało miejsce badanie. Ale taką informację dodajemy w zasadzie, jeżeli sprawozdania oddaje np. cały rocznik. Służy ona szybkiej identyfikacji osób spośród np. 100- 150 innych. I podobnej liczbie prac przez te osoby napisanych.
Dobrą praktyką jest umieszczanie numeru strony na jej dole. Pracując na komputerze nie trzeba robić tego ręcznie. Najnowsze programy automatycznie umieszczają ją w stopce. W starszych należy wejść w ustawienia stopki i gotowe. Nie ważne jest, w jakim formacie czy stylu prowadzona jest numeracja, ważne jest by była spójna, czyli taka sama w całej pracy. Numeracja jest szczególnie ważna, jeżeli oddajemy pracę niespiętą zszywką. Nawet jeżeli oddamy pracę w koszulce czy spiętą spinaczem to nie ma gwarancji, że strony się nie pomieszają lub pogubią w trakcie czytania. I dobrze jest, kiedy są dwie, maksymalnie trzy. A co jeżeli stron jest osiem, dziesięć lub więcej? Armagedon. Szczególnie jeżeli dostaniemy takie pomieszane sprawozdanie do poprawy, wtedy już nie tylko sprawdzający ma problem, co jest czym i który koniec to głowa. I oczywiście praca jest pomieszana jak groch z kapustą, może być słabiej lub w ogóle, nie zostać oceniona.
Podsumowanie.
Praca w prawym górnym rogu musi posiadać:
Powinna posiadać:
Na dole:
Jeżeli pracujemy na komputerze nie zapomnijmy o właściwym nazwaniu pliku, na jakim pracujemy!
Praca w prawym górnym rogu musi posiadać:
- Dane osobowe (imię, nazwisko) wszystkich członków grupy prowadzącej eksperyment,
- datę.
Powinna posiadać:
- przynależność do grupy; klasy,
- dzień tygodnia i godzinę zajęć.
Na dole:
- numeracja stron.
Jeżeli pracujemy na komputerze nie zapomnijmy o właściwym nazwaniu pliku, na jakim pracujemy!
1. Temat
Temat ma być wpadający w oko i konkretny. Określa on zagadnienie, jakim będziemy się zajmować w naszym eksperymencie. Nie różni się on w zasadzie od takiego tematu, który zapisuje się w zaszycie na każdej lekcji.
Na przykład: Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Nie powinien brzmieć np. "ślimak a ser" lub "bezkręgowce wśród nabiału". Ma być dokładnie o tym, o czym jest praca. Im bardziej konkretny i bardziej szczegółowy, tym lepiej. Ale też ze szczegółowością nie należy przesadzać. Tak na upartego można by go zapisać w postaci:
"Zawartość procentowa tłuszczu w białym, krowim, serze (marka sera) na pierogi z serem białym, krowim a chęć pokazywania rogów przez dwuletniego ślimaka winniczka (nazwa łacińska) zamieszkującego w krzaku porzeczek (nazwa łacińska) za szkołą (adres)."
Można. Ale pozwólcie, że zostanę przy swoim przykładzie a wy, będziecie wiedzieć, o co chodzi.
Temat umieszczamy jako pierwszą linijkę tekstu (pod opisem formalnym). Musi on być wyraźny i oddzielać się od reszty tekstu. Dobrze, jeżeli będzie:
wycentrowany
pogrubiony lub podkreślony
i czcionką i kilka punktów większą
a najlepiej wszystko na raz
Temat jest jedyną składową, przy której nie piszemy tytułu działu (i nie wliczamy go do numeracji).
Czyli nie piszemy:
(1.)Temat: Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Tylko:
Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Ewentualnie można użyć sformułowania: "Sprawozdanie z ćwiczeń:"/(zajęć, lekcji muzealnej, laboratorium itp.), oraz opcjonalnie umieścić je w akapicie powyżej, czyli:
Sprawozdanie z ćwiczeń:
Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Przy tym sformułowaniu można ewentualnie umieścić datę (sprawozdanie z ćwiczeń z dnia 00.00.00) bądź podać numer ćwiczeń (sprawozdanie z ćwiczeń nr XX (ewentualnie z dnia...)), jeżeli na każdych zajęciach piszemy sprawozdanie bądź my lub nauczyciel pilnujemy numerowania lekcji.
Na przykład: Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Nie powinien brzmieć np. "ślimak a ser" lub "bezkręgowce wśród nabiału". Ma być dokładnie o tym, o czym jest praca. Im bardziej konkretny i bardziej szczegółowy, tym lepiej. Ale też ze szczegółowością nie należy przesadzać. Tak na upartego można by go zapisać w postaci:
"Zawartość procentowa tłuszczu w białym, krowim, serze (marka sera) na pierogi z serem białym, krowim a chęć pokazywania rogów przez dwuletniego ślimaka winniczka (nazwa łacińska) zamieszkującego w krzaku porzeczek (nazwa łacińska) za szkołą (adres)."
Można. Ale pozwólcie, że zostanę przy swoim przykładzie a wy, będziecie wiedzieć, o co chodzi.
Temat umieszczamy jako pierwszą linijkę tekstu (pod opisem formalnym). Musi on być wyraźny i oddzielać się od reszty tekstu. Dobrze, jeżeli będzie:
wycentrowany
pogrubiony lub podkreślony
i czcionką i kilka punktów większą
a najlepiej wszystko na raz
Temat jest jedyną składową, przy której nie piszemy tytułu działu (i nie wliczamy go do numeracji).
Czyli nie piszemy:
(1.)Temat: Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Tylko:
Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Ewentualnie można użyć sformułowania: "Sprawozdanie z ćwiczeń:"/(zajęć, lekcji muzealnej, laboratorium itp.), oraz opcjonalnie umieścić je w akapicie powyżej, czyli:
Sprawozdanie z ćwiczeń:
Zawartość tłuszczu w serze na pierogi a chęć pokazywania rogów przez ślimaka.
Przy tym sformułowaniu można ewentualnie umieścić datę (sprawozdanie z ćwiczeń z dnia 00.00.00) bądź podać numer ćwiczeń (sprawozdanie z ćwiczeń nr XX (ewentualnie z dnia...)), jeżeli na każdych zajęciach piszemy sprawozdanie bądź my lub nauczyciel pilnujemy numerowania lekcji.
2. Cel
Jeżeli dobrze sformułowaliśmy temat, postawienie celu nie jest trudne. Jest on w zasadzie w nieco inny sposób powtórzonym tematem, jeżeli mamy ochotę odrobinę rozbudowanym.
Cel jest pierwszym działem, który powinna znaleźć się dosłownie w szkielecie i pierwszą w numeracji. Czyli pod tytułem, można zostawić linijkę bądź dwie odstępu dla lepszego efektu i piszemy:
"1. Cel" "A. Cel" bądź "I. Cel". Niezależnie czy wybierzemy cyfry rzymskie, arabskie czy alfabet musimy utrzymać konwencję przez całe sprawozdanie.
Cel jest pierwszym działem, który powinna znaleźć się dosłownie w szkielecie i pierwszą w numeracji. Czyli pod tytułem, można zostawić linijkę bądź dwie odstępu dla lepszego efektu i piszemy:
"1. Cel" "A. Cel" bądź "I. Cel". Niezależnie czy wybierzemy cyfry rzymskie, arabskie czy alfabet musimy utrzymać konwencję przez całe sprawozdanie.
Cel można sformułować na dwa sposoby, oba jak najbardziej poprawne:
Nieco bardziej opisowo:
Nieco bardziej opisowo:
|
1. Cel:
Celem tego eksperymentu było sprawdzenie, czy zawartość tłuszczu w serze ma wpływ na częstotliwość pokazywania rogów przez ślimaka, któremu ser był oferowany na pierogi w ciągu jednej minuty. |
Oraz bardziej zwarty:
|
1. Cel: stwierdzenie czy zawartość tłuszczu w serze na pierogi ma wpływ na chęć pokazywania rogów przez ślimaka w ciągu jednej minuty.
|
Oczywiście dobór słów i sformułowań zależy jedynie od twórcy. Przy prostym doświadczeniu cel nie powinien być długi. Jedno dłuższe bądź dwa krótsze zdania.
3. Wstęp teoretyczny
We wstępie teoretycznym piszemy, w zależności od rodzaju eksperymentu, co, w sensie przedmiotowym będziemy badać. Jeżeli badamy ser i ślimaka to o serze i ślimaku. Jeżeli marchewkę i groszek to o marchewce i groszku. Jeżeli o temperaturze topnienia lodu to o temperaturze, topnieniu i lodzie. Chodzi o to, żebyśmy jeszcze przed eksperymentem, a przynajmniej przed napisaniem sprawozdania wykazali, że mamy się jakakolwiek wiedzę o temacie, jakim się zajmujemy.
W tym miejscu podajemy wszystkie potrzebne wzory matematyczne, fizyczne, chemiczne, biologiczne i jakiekolwiek jeszcze nam będą potrzebne. Tu również powinny się pojawić wszelkie definicje i założenia, jakie przyjmiemy, prowadząc nasze badania. Jak również charakterystyka gatunków, zjawisk, właściwości, jakimi będziemy się zajmować.
Oczywiście forma i ilość zredagowanych informacji powinna być odpowiednia dla dziedziny i przedmiotu, z jakich prowadzimy eksperyment.
Przy fizyce będzie więcej wzorów i definicji, przy chemii właściwości chemicznych, przebiegu zjawisk i struktur związków chemicznych. W biologii… no cóż zależy, co badamy. Trzeba mieć po prostu wyczucie, pisać tylko to, co niezbędne, ale również nie można pominąć nic ważnego.
Ale też nikt nie oczekuje, żebyśmy to wszystko pisali z głowy a tym bardziej, wyssali wszystko z palca. Przy zgłębianiu tematu należy korzystać ze źródeł. I owe źródła następnie właściwie umieścić w bibliografii.
W tym miejscu podajemy wszystkie potrzebne wzory matematyczne, fizyczne, chemiczne, biologiczne i jakiekolwiek jeszcze nam będą potrzebne. Tu również powinny się pojawić wszelkie definicje i założenia, jakie przyjmiemy, prowadząc nasze badania. Jak również charakterystyka gatunków, zjawisk, właściwości, jakimi będziemy się zajmować.
Oczywiście forma i ilość zredagowanych informacji powinna być odpowiednia dla dziedziny i przedmiotu, z jakich prowadzimy eksperyment.
Przy fizyce będzie więcej wzorów i definicji, przy chemii właściwości chemicznych, przebiegu zjawisk i struktur związków chemicznych. W biologii… no cóż zależy, co badamy. Trzeba mieć po prostu wyczucie, pisać tylko to, co niezbędne, ale również nie można pominąć nic ważnego.
Ale też nikt nie oczekuje, żebyśmy to wszystko pisali z głowy a tym bardziej, wyssali wszystko z palca. Przy zgłębianiu tematu należy korzystać ze źródeł. I owe źródła następnie właściwie umieścić w bibliografii.
4.0 Materiały i Metody
Materiały i metody w zależności od długości i naszego widzimisię można potraktować jako jeden dział z dwoma składowymi bądź jako osobne działy.
4.1 Materiały
W tym miejscu wypisujemy wszystko, co jest nam potrzebne do przeprowadzenia eksperymentu.
Jeżeli przygotowujemy tę część sprawozdania przed eksperymentem pomaga nam to w przygotowaniu odpowiednich przedmiotów do wykonania badania. Co jest również pomocne przy organizacji pracy podczas eksperymentu. Dlatego warto, przygotować tę część przed eksperymentem, a potem dopisać przedmioty, które wyszły "w praniu". Zawsze to mniej pracy po eksperymencie.
Pamiętajmy, że nie wystarczy napisać „linijka” przy narzędziach pomiarowych naczyniach etc. należy podać ich wielkość czy zakres pomiaru, czyli np. Linijka 15 cm, zlewka 50ml. Podawanie samych nazw przedmiotów brzmi mniej więcej:
„Ale fajną sukienkę dzisiaj widziałam! Jaka? Sukienkowatą”
"Ale fajny samochód dzisiaj widziałem! Jaki? Samochodowy!"
I już od razu wszystko wiadomo prawda? Dlatego należy podawać wielkości, miary, długości i masy.
Już zupełna poprawność polityczna wymaga, by przy wszelkich urządzeniach pisać markę, producenta model i ewentualnie oprogramowanie, jakiego się używało. Ale za brak tych danych, jeżeli oczywiście prowadzący tego nie wymaga, nikt nam głowy nie urwie. Zwłaszcza w podstawówce czy gimnazjum.
Materiały mają to do siebie, że można je podzielić na kilka mniejszych kategorii, wprowadza to pewną przejrzystość, ale też zupełnie nie jest ona wymagana. Zwłaszcza przy małej ilości przedmiotów.
Jeżeli przygotowujemy tę część sprawozdania przed eksperymentem pomaga nam to w przygotowaniu odpowiednich przedmiotów do wykonania badania. Co jest również pomocne przy organizacji pracy podczas eksperymentu. Dlatego warto, przygotować tę część przed eksperymentem, a potem dopisać przedmioty, które wyszły "w praniu". Zawsze to mniej pracy po eksperymencie.
Pamiętajmy, że nie wystarczy napisać „linijka” przy narzędziach pomiarowych naczyniach etc. należy podać ich wielkość czy zakres pomiaru, czyli np. Linijka 15 cm, zlewka 50ml. Podawanie samych nazw przedmiotów brzmi mniej więcej:
„Ale fajną sukienkę dzisiaj widziałam! Jaka? Sukienkowatą”
"Ale fajny samochód dzisiaj widziałem! Jaki? Samochodowy!"
I już od razu wszystko wiadomo prawda? Dlatego należy podawać wielkości, miary, długości i masy.
Już zupełna poprawność polityczna wymaga, by przy wszelkich urządzeniach pisać markę, producenta model i ewentualnie oprogramowanie, jakiego się używało. Ale za brak tych danych, jeżeli oczywiście prowadzący tego nie wymaga, nikt nam głowy nie urwie. Zwłaszcza w podstawówce czy gimnazjum.
Materiały mają to do siebie, że można je podzielić na kilka mniejszych kategorii, wprowadza to pewną przejrzystość, ale też zupełnie nie jest ona wymagana. Zwłaszcza przy małej ilości przedmiotów.
Na przykład mogą to być wyróżnione kategorie takie jak:
Dlatego materiały mogą wyglądać tak:
Materiały
lub
Materiały
szkło laboratoryjne:
urządzenia pomiarowe
Pozostałe
Jak widać przy takim eksperymencie, z małą ilością szkła i przyrządów podział lekko nie ma sensu. Jedna przy doświadczeniach zawierających znaczną liczbę materiałów z konkretnej grupy np.:
A to tylko samo "szkło". Jednego, pojedynczego miareczkowania. A często badania pośrednie są również niezbędne do wykonania eksperymentu.
Niezależnie czy podzielimy materiały na mniejsze działy, czy nie, jednego czego nie należy robić to zapomnieć czegoś tam dopisać.
- szkło laboratoryjne
- urządzenia pomiarowe
- odczynniki chemiczne
Dlatego materiały mogą wyglądać tak:
Materiały
- 1 dwuletni ślimak winniczek średnica skorupy 4, 25 cm
- ser twarogowy na pierogi 100g: 15%, 25% i 30% tłuszczu
- waga elektroniczna
- nóż z gładkim ostrzem o długości 10 cm
- deska do krojenia
- zlewka 100 ml
- szpatułki drewniane 9 sztuk
- długopis
- tabela
- stoper
lub
Materiały
szkło laboratoryjne:
- zlewka 100 ml
urządzenia pomiarowe
- waga elektroniczna
- stoper
Pozostałe
- 1 dwuletni ślimak winniczek, średnica skorupy 4, 25 cm
- ser twarogowy na pierogi 30g: 15%, 25% i 30% tłuszczu
- nóż z gładkim ostrzem o długości 10 cm
- deska do krojenia
- szpatułki drewniane 9 sztuk
- długopis
- tabela
Jak widać przy takim eksperymencie, z małą ilością szkła i przyrządów podział lekko nie ma sensu. Jedna przy doświadczeniach zawierających znaczną liczbę materiałów z konkretnej grupy np.:
- Biureta 50 cm3
- Kolba stożkowa 300 ml
- Pipeta 25 cm3
- Lejek
- zlewka
A to tylko samo "szkło". Jednego, pojedynczego miareczkowania. A często badania pośrednie są również niezbędne do wykonania eksperymentu.
Niezależnie czy podzielimy materiały na mniejsze działy, czy nie, jednego czego nie należy robić to zapomnieć czegoś tam dopisać.
4.2 Metoda
Metoda na metodę jest jedna. Trzeba ją pisać tak, żeby najbardziej dubeltowy idiota, wykonując czynności zawarte w metodzie, był w stanie odtworzyć nasz eksperyment, dokładnie tak jak my to zrobiliśmy.
- Umieszczono ślimaka w zlewce.
- Na desce, za pomocą noża i wagi elektronicznej, przygotowano po 3 próbki sera, po 10 gramów każda, z każdego z rodzajów sera.
- Każda z próbek została umieszczona na drewnianej szpatułce.
- Szpatułkę z serem umieszczono w zlewce ze ślimakiem na okres 1 minuty, czas odmierzano stoperem.
- Podczas kontaktu ślimaka z serem liczono, ile razy ślimak pokazał rogi.
- Po zakończonym pomiarze usuwano szpatułkę z serem ze zlewki.
- Wynik zapisano w tabeli 1.
- Kroki 4- 7 powtórzono dla wszystkich próbek sera.
- Po zakończonym eksperymencie wyjęto ślimaka ze zlewki.
5.0 Wyniki
Dział wyniki to jedynie zbiór "surowych" danych. Ewentualnie ich najbardziej podstawowe przetworzenie matematyczne, takie jak wyciągnięcie średniej z powtórzeń.
Wszystkie dane umieszczamy w odpowiednio opisanych tabelach. Układ tabeli zależy od naszych potrzeb i fantazji.
Wszystkie dane umieszczamy w odpowiednio opisanych tabelach. Układ tabeli zależy od naszych potrzeb i fantazji.
Pamiętamy też o właściwym opisie nagłówków, żeby było wiadomo, czego dotyczą dane.
W opisie Tabeli umieszczamy informacje, co się w danej tabeli znajduje np.
Tabela 1. Ilość pokazywania rogów przez ślimaka a zawartość tłuszczu w serze w czasie 60 sekund, wraz ze średnią.
Dobrą praktyką jest by formatowanie tabeli, było następujące:
Tabela 1. Ilość pokazywania rogów przez ślimaka a zawartość tłuszczu w serze w czasie 60 sekund, wraz ze średnią.
Czyli sama tabela wycentrowana a poszczególne komórki wyrównane w układzie "do środka w poziomie"
Dobrze jest przygotować taką tabelę przed eksperymentem i uzupełniać ją na bieżąco w trakcie eksperymentu. A następnie przepisać ją "na czysto" do sprawozdania. Tak najłatwiej nie pogubić danych.
Dobrze jest przygotować taką tabelę przed eksperymentem i uzupełniać ją na bieżąco w trakcie eksperymentu. A następnie przepisać ją "na czysto" do sprawozdania. Tak najłatwiej nie pogubić danych.
6.0 Analiza wyników
W analizie wyników przede wszystkim przetwarzamy dane z "Wyników" do formy jaka jest nam potrzebna. Obliczamy to, co jest do obliczenia, liczymy błędy, jednym słowem przetwarzamy ja wedle naszych potrzeb. Obliczenia najłatwiej prowadzić w osobnym arkuszu kalkulacyjnym
Oczywiście wszystkie dane umieszczamy w tabelach jak w dziale powyżej.
Np.:
Tabela 2. Częstotliwość pokazywania rogów przez ślimaka w zależności od % zawartości tłuszczu w serze
Oczywiście wszystkie dane umieszczamy w tabelach jak w dziale powyżej.
Np.:
Tabela 2. Częstotliwość pokazywania rogów przez ślimaka w zależności od % zawartości tłuszczu w serze
W tym dziale umieszczamy również graficzny opis naszych dokonań. Wykresy, grafiki i grafy. Oczywiście odpowiednio opisane. Ale o tym innym razem.
Wykres 1. Średnia liczba pokazania rogów przez ślimaka.
Wykres 1. Średnia liczba pokazania rogów przez ślimaka.
Tabela 2. Częstotliwość pokazywania rogów przez ślimaka.
7.0 Wnioski
Wnioski można rozdzielić na dwie części:
Wnioski na temat wyników:
Wnioski na temat wyników:
|
Tutaj piszemy wszystko na temat naszych wyników. Porównujemy grupy, zastanawiamy się, co znaczą.
Dobrze też znaleźć jakieś dane literaturowe, do których możemy się odnieść. I oczywiście pochodzenie tych danych należy zaznaczyć w bibliografii. Można też sprawdzić, czy jakiś wzór matematyczny, fizyczny czy chemiczny, nie opisuje przez nas badanego zjawiska. Wtedy możemy porównać wynik teoretyczny z praktycznym. Jeżeli jest taki wzór, trafia on to wstępu teoretycznego, a wyliczenia do analizy wyników. |
Wnioski na temat metody:
|
Tutaj piszemy wnioski na temat metody, jakiej używaliśmy. Czy była dostosowana do naszego eksperymentu? Czy wykonaliśmy dostateczną ilość powtórzeń? Z jakich działań mogą wynikać błędy i jak można im zapobiec w przyszłości. To miejsce na odrobinę samokrytyki, ale bez przesady, nigdy nie jest tak źle, jak nam się wydaje.
|
8.0 Bibliografia
W bibliografii umieszczamy wszelkie źródła, z jakich korzystaliśmy, pisząc sprawozdanie.
Jak, to już inna opowieść.
Jak, to już inna opowieść.
Popełnił tiol Biolog